Integrale zorg voor resistente depressie in Brussel

Omdat een derde van de depressieve patiënten niet reageert op conventionele behandelingen, opent het Universitair Ziekenhuis van Brussel (B.U.H.) een polikliniek voor zogenaamde resistente depressies. Het doel is om de ziekte in zijn geheel te behandelen, met behulp van een multidisciplinair team en gecombineerde benaderingen.

Resistente depressie, een onderschatte uitdaging

Elk jaar heeft ongeveer 10% van de Belgische bevolking last van depressieve symptomen die de slaap, eetlust, concentratie en het sociale leven beïnvloeden. Bij een derde hiervan treedt geen significante verbetering op met standaard farmacologische of psychotherapeutische behandelingen. Deze “resistente depressies” worden nog steeds slecht herkend door het grote publiek en worden vaak laat behandeld. In de winter, wanneer het lichtniveau en de moraal afnemen, nemen de terugvalpercentages toe, wat de behoefte aan follow-up op maat van deze subgroep patiënten accentueert.

Een ongekende multidisciplinaire aanpak bij H.U.B.

In plaats van zich te beperken tot het aanpassen van antidepressiva, biedt het H.U.B. sinds enkele weken een poliklinisch consult aan dat zich richt op “globale gezondheid”. Concreet wordt elke patiënt begeleid door een team van psychiaters, psychologen, fysiotherapeuten en ergotherapeuten, die hun interventies coördineren. Volgens Pierre Oswald, hoofd van de afdeling psychiatrie: “Depressie is een ziekte die de hele persoon beïnvloedt”. Deze synergie is gericht op het combineren van medicatie, psychotherapie en fysieke activiteiten, terwijl er ook advies wordt gegeven over slaap, voeding en stressmanagement.

De voordelen van holistische zorg

In de praktijk biedt de integratieve aanpak een aantal voordelen:

• Versnelde behandeling: “resistente” patiënten worden sneller doorverwezen naar deze specialistische raadpleging, waardoor de wachttijden korter worden en de symptomen minder verergeren.
• Coördinatie van zorg: overleg tussen professionals maakt het mogelijk om behandelingen voortdurend aan te passen, wat de consistentie van aanbevelingen vergroot en een wildgroei van ongerelateerde afspraken voorkomt.
• Ondersteuning van de leefstijl: aandacht besteden aan slaap, voeding en lichaamsbeweging versterkt de veerkracht van patiënten en voorkomt terugval.
• Gerichte fysieke benaderingen: fysiotherapie en bezigheidstherapie zijn gericht op het herstellen van de band tussen lichaam en geest, die vaak verstoord is bij mensen die lijden aan chronische depressie.

Uiteindelijk zou deze verscheidenheid aan interventies de kwaliteit van leven moeten verbeteren en de totale kosten van de zorg moeten verlagen door langdurige ziekenhuisopname en arbeidsverzuim te beperken.

Grenzen en uitdagingen

Ondanks de belofte heeft dit initiatief een aantal beperkingen:

• Personele en financiële middelen: het mobiliseren van verschillende specialisten vereist aanzienlijke middelen, zowel in termen van personeel als van infrastructuur, wat de verspreiding van het model zou kunnen vertragen.
• Capaciteit: een enkel consult zal niet genoeg zijn om de vraag op te vangen, zeker niet als er meer patiënten naar deze dienst komen door de bekendheid te vergroten.
• Aanvaardbaarheid voor de patiënt: de gelijktijdige inzet voor verschillende soorten therapie kan belastend lijken en sommige minder gemotiveerde kandidaten ontmoedigen.
• Gebrek aan inzicht achteraf: door het ontbreken van longitudinale studies moet de werkelijke effectiviteit van deze combinatie van benaderingen op de lange termijn nog worden aangetoond.

Problemen bij wijdverbreid gebruik en vooruitzichten

Het succes van de HUB roept een aantal vragen op voor de Belgische gezondheidszorg: hoe deze gespecialiseerde consultaties uit te breiden naar andere universitaire of regionale ziekenhuizen, hoe meer professionals op te leiden in integratieve psychiatrie en hoe de terugbetaling door mutualiteiten aan te passen. Internationaal hebben sommige Scandinavische landen en het Verenigd Koninkrijk al soortgelijke modellen ingevoerd, met bemoedigende gegevens over de vermindering van het aantal terugvallen en ziekenhuisopnames.

Tot slot moet de economische impact van deze innovatie nog gemeten worden. Het aanmoedigen van de professionele re-integratie van behandelde patiënten kan aanzienlijke besparingen opleveren, maar vergt aanzienlijke initiële investeringen. Het publiek bewust maken van het bestaan van resistente depressies en het bevorderen van vroegtijdige behandeling lijken essentiële hefbomen om deze gezondheidslast op middellange en lange termijn te verminderen.

Naar een Belgisch model van integratieve psychiatrie

Uiteindelijk zou de H.U.B.-benadering als referentie kunnen dienen voor de ontwikkeling van psychiatrische praktijken in België. Door medisch en paramedisch personeel samen te brengen, biedt deze raadpleging een meer coherent antwoord aan patiënten van wie de depressie aanhoudt ondanks conventionele behandelingen. Nu moeten alleen nog de financiële en organisatorische barrières overwonnen worden zodat deze innovatie zoveel mogelijk mensen ten goede komt en de basis wordt van een ‘globale gezondheidsbenadering’ die eindelijk geïntegreerd wordt in de trajecten van de geestelijke gezondheidszorg.