In Brussel zet Elke Van den Brandt in op bilaterale gesprekken om de onderhandelingen weer op gang te brengen

Geconfronteerd met een hardnekkige politieke impasse stelt Groen-leider Elke Van den Brandt in Brussel een reeks individuele bijeenkomsten met de Nederlandstalige partijen voor om de impasse bij de vorming van de toekomstige regionale regering te doorbreken. Dit ongekende initiatief is bedoeld om de spanningen tussen de partijen te doorbreken, maar roept nu al twijfels op over de werkelijke effectiviteit.

De bilaterale strategie om de impasse te doorbreken

Concreet nodigt Elke Van den Brandt achtereenvolgens elke Nederlandstalige partij in het Brussels Gewest, met uitzondering van het Vlaams Belang, uit voor een persoonlijk gesprek. De bedoeling is om de knelpunten geval per geval aan te pakken, rekening houdend met de prioriteiten van elke partij. Deze methode staat in contrast met de grote multilaterale rondetafelgesprekken, die vaak gekenmerkt worden door gespannen uitwisselingen en complexe kruisgesprekken.

In de praktijk zou deze aanpak het mogelijk maken om sneller de specifieke vereisten van elke training vast te stellen. De trainer, gesteund door Groen’s status als de leidende Nederlandstalige partij in Brussel, is van plan om een flexibeler onderhandelingskader op te zetten. Ze belooft de komende dagen een reeks bilaterale gesprekken te voeren, maar laat de deur open voor de mogelijkheid om bredere coalities te vormen zodra de situatie verandert.

Contrasterende reacties in het politieke spectrum

Zodra het initiatief werd aangekondigd, kreeg het een gemengde ontvangst. Ecolo weigerde de uitnodiging die Georges-Louis Bouchez (MR) eerder had gedaan en hekelde een vorm van haast en een gebrek aan duidelijke voorwaarden. DéFI van haar kant zei bereid te zijn om deel te nemen, maar drong aan op de noodzaak van een “respectvol kader” en bekritiseerde het gebrek aan aandacht dat ze tot nu toe had gekregen.

De Franstalige gemeenschap blijft verdeeld. De PS, de belangrijkste Franstalige partij van Brussel, weigert nog steeds aan tafel te gaan zitten zolang de “beledigende opmerkingen” die aan de voorzitter van Open Vld, Frédéric De Gucht, worden toegeschreven, aanhouden. Tot slot is de MR van plan om de uitnodiging uit te breiden naar alle “democratische” krachten, wat aantoont dat hij niemand aan de kant wil laten staan, behalve extreem rechts.

De gebreken van een dialoog in verkleind formaat

Maar deze versnippering van de onderhandelingen brengt risico’s met zich mee. Ten eerste kan het proces er langer door worden, doordat er steeds meer vergaderingen volgen zonder dat er een collectieve dynamiek ontstaat. Ten tweede verzwakt het uitsluiten van de Franstalige meerderheid van de SP a minima het evenwicht van een toekomstige coalitie, die absoluut een taalkundige en politieke meerderheid moet samenbrengen.

Op lange termijn zouden de Brusselaars wel eens de dupe kunnen worden van deze fase van aarzeling. Bij gebrek aan een volledig operationele regering worden budgettaire beslissingen uitgesteld, worden investeringen in mobiliteit en huisvesting uitgesteld en hebben overheidsdiensten moeite om nieuwe projecten op te starten. De huidige autoriteiten beheren de dagelijkse gang van zaken, zonder dat ze in staat zijn om het gewest te binden aan prioriteiten op middellange termijn.

Een gespannen evenwicht tussen taal en gemeenschap

Brussel, een tweetalige hoofdstad en zetel van de Europese instellingen, is een plaats waar de communautaire kwestie nog springlevend is. De uitsluiting van het Vlaams Belang weerspiegelt een bijna algemene consensus, maar de afwijzing van de belangrijkste Franstalige partij stelt het principe van de taalgelijkheid ter discussie. In de hoofdstad moet elke coalitie een solide evenwicht garanderen om het vertrouwen van zowel Franstalige als Nederlandstalige kiezers te winnen.

Door te weigeren deel te nemen aan de bilaterale gesprekken met Bouchez, stelt de PS dat onderhandelingen niet kunnen plaatsvinden in een klimaat van “kwetsende woorden”. Haar terughoudendheid benadrukt echter een paradox: zonder terughoudendheid kan geen enkel Frans-Nederlands pact de noodzakelijke meerderheid behalen. Deze spanning illustreert hoe moeilijk het is om persoonlijke grieven te overstijgen en een gemeenschappelijk project op te bouwen.

Directe gevolgen voor de Brusselaars

Naast de politieke strijd heeft dit institutionele vacuüm ook praktische gevolgen. Budgetten voor openbaar vervoer blijven op de automatische piloot werken, waardoor de uitbreiding van tramlijnen en de renovatie van infrastructuur worden afgeremd. Stadsvernieuwingsprojecten, die essentieel zijn om de huisvestingscrisis aan te pakken, worden gehinderd door een gebrek aan agenten die nieuwe procedures kunnen opstarten.

Op sociaal vlak melden verenigingen een negatieve impact op de dienstverlening aan kwetsbare groepen. Financiering die afhankelijk is van een nieuwe wetgevende macht is bevroren en de zorg voor daklozen of mensen in precaire situaties wordt vertraagd. Bovendien heeft de regio moeite om de beloofde milieumaatregelen te nemen, zoals de aanleg van voetgangerszones en de bescherming van de stedelijke biodiversiteit.

Vooruitzichten: naar een realistische uitkomst?

Hoewel er nog veel open vragen zijn, kunnen een aantal wegen worden verkend. Ten eerste zou externe bemiddeling vanuit de academische wereld of verenigingen kunnen helpen om persoonlijke spanningen weg te nemen en een neutraal kader te creëren. Ten tweede zou een strak tijdschema, met een duidelijk ultimatum, elke groep dwingen om uit de impasse te komen.

Tot slot stellen sommige spelers voor om te experimenteren met een miniccoalitie voor noodgevallen, die alleen verantwoordelijk is voor het stemmen over de begroting en het opstarten van prioritaire projecten, voordat er over het volledige programma wordt onderhandeld. Deze pragmatische formule zou een frisse wind laten waaien door de administratie zonder dat alle politieke meningsverschillen meteen worden opgelost.

Uiteindelijk is de bilaterale aanpak van Elke Van den Brandt een gewaagde gok. Als ze erin slaagt een persoonlijke dialoog tot stand te brengen, kan ze de vastgelopen onderhandelingen een nieuwe dynamiek geven. Omgekeerd, als de PS en andere belangrijke bondgenoten deze aanpak blijven boycotten, zal de impasse voortduren en zullen de Brusselaars blijven wachten op een regering die in staat is om de grote uitdagingen van de hoofdstad aan te pakken.