Ongekende verdeling van het sociaal schepenschap in Molenbeek: pragmatisme of toegeven van mislukking?

Om de interne spanningen binnen de Brusselse Socialistische Partij (PS) te verminderen, wordt de post van schepen van Sociale Actie en Sport in Molenbeek verdeeld tussen Mohammed Kalandar en Khalil Boufraquech. Deze compromisoplossing, gevalideerd door de nationale waakhondcommissie van de partij, maakt een einde aan een reeks procedurefouten en schandalen die de lokale socialistische afdeling hebben verzwakt.

Een compromis in het midden van een mandaat

Concreet heeft de Brusselse PS-federatie beslist dat Mohammed Kalandar de post van schepen zal bekleden tot eind juni 2028, waarna Khalil Boufraquech, die bijna een jaar geleden werd aangesteld, de post zal overnemen tot het einde van het mandaat. Het verklaarde doel is duidelijk om “de interne verhoudingen te sussen”, aldus het partijbureau. In de praktijk is deze “spreiding” van de ambtstermijn zeldzaam en weerspiegelt het de wens om de gemeentelijke stabiliteit te behouden zonder een nieuwe politieke crisis te ontketenen.

Voor gemeenteraadslid Boufraquech is dit uitstel van 18 maanden “een keuze die gemaakt is uit verantwoordelijkheidsgevoel, in overeenstemming met de waarden van loyaliteit en respect voor de instellingen van de partij”. Wat Kalandar betreft, hij behoudt zijn rol, maar ziet het einde van zijn mandaat uitgesteld tot een specifieke datum, om zo te vermijden dat de onenigheid in het openbaar opnieuw oplaait.

Procedures onder hoge druk

De oorsprong van deze splitsing ligt in de annulering, in maart 2025, van de nominatie van Mohammed Kalandar door de nationale waakzaamheidcommissie van PS. De commissie had gewezen op een aantal procedurele gebreken: het ontbreken van een tweede wettelijke oproep voor een eventuele tweede ronde, een slecht gedefinieerd verkiezingsorgaan en een onregelmatige oproep voor gemeenteraadsleden. Erger nog, Kalandar, die de positie al bekleedde, had zijn ontslag moeten indienen voordat er een nieuwe nominatie zou plaatsvinden, wat hij niet deed.

Deze tentoonstelling van administratieve tekortkomingen herinnert aan de strenge regels voor de benoeming van schepenen in België. In Molenbeek leidde de niet-naleving van deze bepalingen tot een grote interne crisis, waardoor de socialistische afdeling gedwongen werd een uitzonderlijke regeling te vinden om een nieuwe stormachtige stemming in de gemeenteraad te vermijden.

Van het Akki-schandaal tot de Kalandar-affaire

Voor de komst van Kalandar was het Yassine Akki die het sociaal schepenschap bekleedde. Maar de onthulling van een oude veroordeling, voor de verkrachting van een minderjarige meer dan 20 jaar geleden, dwong de PS om hem in 2024 uit zijn ambt te zetten. Mohammed Kalandar werd vervolgens aangesteld als zijn opvolger, voordat de procedure vastliep.

Afgezien van de formele gebreken, had de persoonlijkheid van Kalandar al tot een verhit debat geleid: extremistische posts op zijn account op sociale netwerken hadden geleid tot een klacht bij de regionale waakzaamheidcommissie. Hoewel hij ontkent lid te zijn van een islamitische beweging, benadrukten deze posts het gebrek aan controle over de digitale achtergrond van kandidaten en versterkten ze de indruk dat de partij soms machteloos staat tegenover haar eigen spanningen.

Kwesties van legitimiteit en de uitdaging van transparantie

De PS heeft daarom gekozen voor een compromis, met twee doelstellingen voor ogen: de continuïteit van de openbare sociale dienst in Molenbeek verzekeren en haar intern imago behouden. Voor de achterban vermijdt deze oplossing een plotse herschikking tijdens het mandaat en garandeert ze een ordelijke overdracht. Ze weerspiegelt ook een consensuscultuur, waar het belang van de gemeente primeert op het politieke ego.

Sommigen beschouwen dit echter als een brevet van onvermogen, waarbij de partij toegeeft dat ze de selectie van haar wethouders verkeerd heeft aangepakt. Critici wijzen erop dat er geen echte sancties worden opgelegd voor extremistische uitlatingen, terwijl de procedure zelf nu in de schijnwerpers staat. Hierdoor wordt het vertrouwen van het publiek - en Molenbeekers in het bijzonder - in hun gekozen vertegenwoordigers en in de transparantie van de SP zwaar op de proef gesteld.

Hoe kunnen interne mechanismen worden herzien?

Uiteindelijk kan deze zaak dienen om organisatorische en ethische gebreken binnen de SP aan het licht te brengen. Er blijven een aantal vragen over: hoe kunnen achtergrondcontroles en controles van standpunten op sociale netwerken worden verbeterd? Welke garanties kunnen worden geboden om procedurefouten bij raadsstemmingen te voorkomen? En vooral, hoe kunnen we het vertrouwen herstellen van een bevolking die vaak sceptisch is over partijdige manoeuvres?

Volgens sommige waarnemers moet de PS de rol van haar waakhondcomités versterken en strengere transparantieregels invoeren. Anderen stellen voor om deze processen open te stellen voor externe controle of zelfs controle door de burgers, om te voorkomen dat een gemeente die al door verschillende politieke crises wordt gekenmerkt, nog meer ondoorzichtigheid te verduren krijgt.

Nu de deadline van juni 2028 dichterbij komt, zullen alle ogen gericht zijn op Molenbeek om te zien of deze verdeling van het schepencollege, verre van een brutale opvolging, de rust en het vertrouwen echt zal herstellen.